2024 ജൂലൈ 30നാണ് വയനാട്ടിലെ മുണ്ടക്കൈ,ചൂരൽമല, പുഞ്ചിരിമട്ടം എന്നീ ഗ്രാമങ്ങളെ ഏറെക്കുറെ തുടച്ചുമാറ്റിയ ഉരുൾപൊട്ടൽ ദുരന്തം ഉണ്ടായത്. നാനൂറിലധികം പേരുടെ ജീവൻ നഷ്ടമാവുകയും, നൂറിലധികം പേരെ കാണാതാവുകയും ചെയ്ത, കേരളം കണ്ട ഏറ്റവും വലിയ പ്രകൃതിദുരന്തങ്ങളിൽ ഒന്നായിരുന്നു ഇത്. ഈ പ്രദേശങ്ങളിലെ നൂറുകണക്കിനു വീടുകളും കടകളും വാഹനങ്ങളും സ്ക്കൂളുമടക്കം തകർന്നു. കൃഷിയും കന്നുകാലികളും ജീവിതമാർഗ്ഗവും നശിച്ചു. ഒറ്റ രാത്രി കൊണ്ട് സർവ്വതും നഷ്ടമായ ഇവിടത്തെ ജനത്തിന്റെ വേദനയിൽ മനഃസാക്ഷിയുള്ള ഏവരും പങ്കുചേ‍‍ർന്നതാണ്. നിരവധി സന്നദ്ധസംഘടനകൾ, ഔദ്യോഗികസേനാവിഭാഗങ്ങൾക്കൊപ്പം ദുരന്തനിവാരണ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ പങ്കുകൊണ്ടിരുന്നു. കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ നഷ്ടപരിഹാരവും പുനരധിവാസസഹായവുമൊക്കെ വാഗ്ദാനം ചെയ്തിരുന്നു. മുഖ്യമന്ത്രി നിയമസഭയിൽ വെളിപ്പെടുത്തിയതനുസരിച്ച്, 514.14 കോടി രൂപ, ഒക്ടോബർ 5 വരെ മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ ദുരിതാശ്വാസനിധിയിലേക്ക് സംഭാവനയായി ലഭിച്ചിട്ടുണ്ട്. 1200 കോടിയുടെ നഷ്ടമാണ് വയനാട്ടിൽ ഉണ്ടായതായി സംസ്ഥാനസർക്കാർ കണക്കാക്കുന്നത്.
പക്ഷേ, ദുരന്തം നടന്ന് മാസങ്ങളായിട്ടും വയനാട്ടിലെ ദുരന്തബാധിതർക്ക് പുനരധിവാസമോ, വാഗ്ദാനം ചെയ്ത നഷ്ടപരിഹാരമോ ലഭിച്ചിട്ടില്ല. കേന്ദ്ര-സംസ്ഥാന സർക്കാരുകൾ തങ്ങളോട് കാണിക്കുന്ന അവഗണനയ്ക്കെതിരെ അവർക്ക് കഴിഞ്ഞ ഒക്ടോബർ 30ന് സൂചനാസമരം നടത്തേണ്ടിവന്നു. മാറ്റിപ്പാർപ്പിക്കേണ്ട കുടുംബങ്ങളുടെ എണ്ണം വെട്ടിച്ചുരുക്കുന്നു, കണ്ടെത്തിയ ഭൂമിയാകട്ടെ നിയമപ്രശ്നങ്ങൾ ഉള്ളതുമാണെന്ന് ദുരന്തബാധിതർ പറയുന്നു. 131 പേർക്ക് ഇനിയും യാതൊരു സഹായവും ലഭിച്ചിട്ടില്ല. മരിച്ചവരുടെയും കാണാതായവരുടെയും പട്ടിക സർക്കാർ പുറത്തുവിടണമെന്നും ഇവർ ആവശ്യപ്പെട്ടു.
വയനാട് ദുരന്തവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് കേരള ഹൈക്കോടതി ഡിവിഷൻ ബെഞ്ച് സ്വമേധയാ എടുത്ത കേസിലും പുനരധിവാസവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട കാര്യങ്ങൾ പരിഗണനയിലാണ്. വയനാട് ഉപതിരഞ്ഞെടുപ്പ് സമയമായതിനാൽ ഭരണമുന്നണിയും പ്രതിപക്ഷവും വിഷയം ഏറ്റെടുത്ത് കേന്ദ്രസർക്കാരിനെതിരെ ഹർത്താലടക്കം നടത്തുകയുണ്ടായി. ദുരന്തത്തെ ദേശീയദുരന്തമായി പ്രഖ്യാപിക്കണമെന്നതാണ് ഇരുകൂട്ടരും ആവശ്യപ്പെടുന്നത്. കേന്ദ്രസർക്കാർ മതിയായ സഹായം നൽകുന്നില്ലെന്നും സംസ്ഥാനത്തോട് പൊതുവിൽ കാണിക്കുന്ന വിവേചനം പോലെ തന്നെ ഇക്കാര്യത്തിലും വിവേചനപരമായ സമീപനം പുലർത്തുന്നുവെന്നും അവർ ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നു. ഒക്ടോബറിൽ, ഈ വിഷയത്തിൽ കേരള നിയമസഭ ഐകകണ്ഠ്യേന പ്രമേയം പാസ്സാക്കിയിരുന്നു. എന്നാൽ, അവശ്യമായ എല്ലാ സഹായവും വയനാടിനുവേണ്ടി ചെയ്തതാണെന്നും ദുരന്തനിവാരണം പ്രാഥമികമായും സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തമാണെന്നുമാണ് കേന്ദ്രനിലപാട്. ദേശീയദുരന്തമായി പ്രഖ്യാപിക്കാൻ നിയമപരമായി സാധിക്കില്ലെന്നും അവർ പറയുന്നു. വാദവും മറുവാദവും എന്തുതന്നെയായാലും യാതൊരു സഹായമോ പുനരധിവാസമോ ലഭിക്കാത്ത അവസ്ഥയിലാണ് ദുരന്തബാധിതർ എന്നതാണ് യാഥാർത്ഥ്യം.
കൈമലർത്തുന്ന കേന്ദ്രം
ദുരന്തശേഷം ആഗസ്റ്റ് 10ന് പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്രമോദി തന്നെ നേരിട്ട് വയനാട്ടിൽ എത്തി ദുരന്തമേഖലകളും ദുരന്തത്തെ അതിജീവിച്ചവരേയും സന്ദർശിച്ചിരുന്നു. ദുരന്തത്തിൽ മരിച്ചവരുടെ കുടുംബങ്ങൾക്ക് രണ്ട് ലക്ഷം രൂപയും പരിക്കേറ്റവർക്ക് 50000 രൂപയും പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ ദുരിതാശ്വാസനിധിയിൽ നിന്നും നഷ്ടപരിഹാരം വാഗ്ദാനം ചെയ്തിരുന്നു. വയനാടിനൊപ്പമുണ്ടാകും എന്നൊക്കെ പ്രഖ്യാപിച്ചു പ്രധാനമന്ത്രി മടങ്ങിപ്പോയിട്ട് നാളിതുവരെയായിട്ടും മതിയായ പരിഗണനയോ സഹായമോ കേന്ദ്രസർക്കാരിന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നുണ്ടായിട്ടില്ലെന്നത് യാഥാർത്ഥ്യമാണ്. ദേശീയദുരന്തമായി പ്രഖ്യാപിക്കാൻ നിയമപരമായി സാധിക്കില്ലയെന്ന് കേന്ദ്രം പറയുന്നു. ശരി, പക്ഷേ ഇത്രയധികം പേർ മരിക്കുകയും ഗ്രാമങ്ങൾ തന്നെ ഇല്ലാതാകുകയും ചെയ്ത, ഇത്രയും വ്യാപ്തിയുള്ള ഒരു ദുരന്തത്തിന് പരിഹാരമുണ്ടാക്കാൻ കേരളം പോലെ ഒരു ചെറിയ സംസ്ഥാനത്തിന് ഒറ്റയ്ക്ക് സാധിക്കില്ല എന്നത് വ്യക്തമല്ലേ? അവിടെ ആവശ്യപ്പെടാതെ തന്നെ സഹായിക്കേണ്ട ഉത്തരവാദിത്തം രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണകൂടത്തിനില്ലേ? ബിജെപി ഭരിക്കുന്ന, അല്ലെങ്കിൽ അവർക്ക് രാഷ്ട്രീയ താല്‍പര്യങ്ങളുള്ള സംസ്ഥാനങ്ങളിൽ മോദി സർക്കാർ സ്വീകരിക്കുന്ന നിലപാടുകൾ കൂടി കാണുമ്പോൾ, കേരളത്തോട് വിവേചനം കാണിക്കുന്നു എന്ന ആരോപണത്തിൽ വസ്തുതയില്ല എന്ന് എങ്ങനെ പറയാനാകും? ദുരന്തത്തെക്കുറിച്ച് മുന്‍കൂട്ടി സംസ്ഥാനത്തിന് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയിരുന്നു എന്ന പച്ചക്കള്ളം പാർലമെന്റിൽ പറഞ്ഞ കേന്ദ്ര ആഭ്യന്തരമന്ത്രി അമിത് ഷാ നാളിതുവരെ ദുരന്തസ്ഥലം സന്ദർശിച്ചിട്ടു കൂടിയില്ല. കേന്ദ്രസർക്കാരിന്റെ വിവേചനപരമായ സമീപനത്തെ ന്യായീകരിക്കാനായി സംസ്ഥാനത്തെ ചില ബിജെപി നേതാക്കൾ തീർത്തും ജുഗുപ്സാവഹമായ ന്യായീകരണങ്ങളും നിരത്തിയിരുന്നു.
കേരളത്തിന്റെ ദുരന്തനിവാരണ ഫണ്ടിൽ തങ്ങൾ അനുവദിച്ച 291.2 കോടി രൂപയടക്കം 782.99 കോടി ഉണ്ടാകണമെന്നും, പ്രിൻസിപ്പൽ അക്കൗണ്ടന്റ് ജനറൽ അറിയിച്ചതനുസരിച്ച് 394.99 കോടി ഈ അക്കൗണ്ടിൽ ബാക്കിയുണ്ടെന്നുമാണ് കേന്ദ്രസർക്കാർ ഹൈക്കോടതിയെ അറിയിച്ചത്. ഇതിനുപുറമേ, 214.68 കോടി കൂടി ദേശീയ ദുരന്തനിവാരണ ഫണ്ടിൽ നിന്നും സംസ്ഥാന സർക്കാർ ആവശ്യപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്നും അവർ അറിയിച്ചു. എന്നാൽ വയനാട് ദുരന്തവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുമാത്രം ഒന്നും കേന്ദ്രത്തിൽ നിന്ന് സംസ്ഥാനത്തിനു ലഭിച്ചിട്ടില്ല എന്നായിരുന്നു ഹൈക്കോടതി നിയോഗിച്ച അമിക്കസ് ക്യൂറിയും കണ്ടെത്തിയത് എന്നാണ് റിപ്പോർട്ട്. ഇനി കേന്ദ്രത്തിന്റെ അവകാശവാദം അംഗീകരിച്ചാൽ തന്നെ, ഇത്രയും വലിയ ദുരന്തത്തെ നേരിട്ടവരെ മനുഷ്യോചിതമായ രീതിയിൽ പുനരധിവസിപ്പിക്കാൻ ഈ തുക മതിയാകുമോ എന്നതാണ് ചോദ്യം. അത് അപര്യാപ്തമാണെന്ന് ഏവർക്കുമറിയാം. കേരളം പോലെ വിഭവദാരിദ്ര്യമുള്ള ഒരു സംസ്ഥാനത്തിന് ഒറ്റയ്ക്ക് കൈകാര്യം ചെയ്യാനാകുന്ന വിഷയമല്ല ഇത്. ഇത്തരം അവസരങ്ങളിൽ സങ്കുചിതമായ താല്‍പര്യങ്ങൾക്ക് അതീതമായി വേണം ഒരു ദേശീയ സർക്കാർ ഇടപെടേണ്ടത്. ദുരന്തമുഖത്ത് വ്യോമസേനയടക്കമുള്ള സൈനികവിഭാഗങ്ങൾ നടത്തിയ സേവനം ഏറെ പ്രശംസിക്കപ്പെട്ട താണ്. എന്നാൽ അനുവദിച്ച സഹായത്തിൽ 153.46 കോടി, ദുരന്തത്തിൽ വ്യോമസേന നൽകിയ സേവനങ്ങൾക്കുള്ള ബിൽ അടയ്ക്കാനാണെന്ന് കേന്ദ്രം പറയുന്നു. നേരത്തെ 2019 ലും പ്രളയകാലത്തെ സേവനത്തിന് 102 കോടിയുടെ ബിൽ വ്യോമസേന നൽകിയതായും അത് സംസ്ഥാനത്തിന്റെ ദുരന്തനിവാരണ ഫണ്ടിൽ നിന്നും അടയ്ക്കേണ്ട ബാധ്യതയുള്ളതായും റിപ്പോർട്ടുണ്ടായിരുന്നു. അതായത്, രാജ്യത്തിന്റെ സൈന്യം ജനങ്ങൾക്ക് ഒരു ദുരന്തമുഖത്ത് നൽകുന്ന സേവനം പോലും ഈ മുതലാളിത്തവ്യവസ്ഥിതിയിൽ സൗജന്യമല്ല എന്നതാണ് യാഥാർത്ഥ്യം. കേന്ദ്രത്തിന്റെ ഈ തെറ്റായ സമീപനം തിരുത്തി വയനാട്ടിലെ ദുരന്തബാധിതരായ ജനങ്ങൾക്ക് ആവശ്യമായ എല്ലാ സഹായവും നൽകണം. ഇതിൽ സങ്കുചിതരാഷ്ട്രീയതാല്‍പര്യങ്ങൾ കടന്നുവരാൻ പാടില്ല. കാരണം, അവരും ഈ രാജ്യത്തിന്റെ പൗരന്മാരാണ്. അതുൾക്കൊണ്ടുകൊണ്ട്, വയനാടിന്റെ പുനരധിവാസത്തിന് മതിയായ തുക കേന്ദ്രം നൽകണം. അത് കൃത്യമായി, സുതാര്യതയോടെ ചെലവഴിക്കപ്പെടുന്നു എന്നത് ഉറപ്പാക്കുകയും വേണം.
വേണ്ടതു ചെയ്യാത്ത സംസ്ഥാന സർക്കാർ
മറുവശത്ത്, കേന്ദ്രസർക്കാരിനെ പഴിചാരി മുഖംരക്ഷിക്കാൻ ശ്രമിക്കുന്ന സംസ്ഥാനസർക്കാർ നാളിതുവരെ എന്താണ് വയനാടിനുവേണ്ടി ചെയ്തത്? ദുരന്തബാധിതരെ സഹായിക്കാൻ പണമൊരു പ്രശ്നമല്ല എന്നൊക്കെ മുഖ്യമന്ത്രി പറയാറുണ്ടെങ്കിലും സഹായം പലപ്പോഴും അവരിലേക്കെത്താറില്ല. ദുരന്തത്തിന്റെ ആദ്യദിനങ്ങൾ കഴിഞ്ഞ് ആളും ആരവവും ഒഴിയുമ്പോൾ പലപ്പോഴും ദുരന്തത്തെ അതിജീവിച്ചവ‍ർ വിസ്മരിക്കപ്പെടാറുണ്ട്. വയനാട്ടിലെ ദുരന്തബാധിതർ സമരത്തിനിറങ്ങിയത് കേന്ദ്രത്തിനെതിരെ മാത്രമായിരുന്നില്ല, സംസ്ഥാന സർക്കാരിന്റെ അവഗണനയ്ക്കെതിരെ കൂടിയായിരുന്നു. പുനരധിവാസത്തിന് യോഗ്യമായ ഭൂമി കണ്ടെത്താനുള്ള ആത്മാ‍ർത്ഥമായ പരിശ്രമം സർക്കാരിന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നും ഉണ്ടാകുന്നില്ല. കണ്ടെത്തിയ നെടുമ്പാല എസ്റ്റേറ്റിലേയും എൽസ്റ്റോണ്‍ എസ്റ്റേറ്റിലേയും ഭൂമി ഇതിനോടകം നിയമതടസ്സത്തിലായിക്കഴിഞ്ഞു. കേന്ദ്രസഹായത്തിനായി സംസ്ഥാനം നൽകിയ റിപ്പോ‍ർട്ടിലെ ഊതിവീർപ്പിച്ച കണക്കുകൾ വിവാദമായതാണ്. ശവസംസ്കാരത്തിന് ഒരാൾക്ക് 75,000 വെച്ചും ദുരന്തമേഖലയിൽ ഭക്ഷണവും വെള്ളവും വിതരണം ചെയ്യാൻ 10 കോടി രൂപയും ഒക്കെ രേഖപ്പെടുത്തിയ കണക്കുകളാണ് സമർപ്പിച്ചത്. കേന്ദ്രത്തിന്റെ പുതിയ സഹായമാനദണ്ഡങ്ങൾക്കനുസരിച്ച് രൂപപ്പെടുത്തിയതാണ് എന്നൊക്കെ സർക്കാർ ന്യായീകരിച്ചുവെങ്കിലും, സർക്കാരിന്റെ ഭാഗത്തു നിന്നും അർഹമായ സഹായം കിട്ടാത്ത ദുരന്തബാധിതർക്കു മുന്നിൽ ഇതൊക്കെ ചോദ്യചിഹ്നമായി. ദുരന്തബാധിതർക്ക് നേരിട്ട് സഹായമെത്തിക്കാനാണോ, ദുരന്തശേഷമുള്ള നിർമ്മാണപ്രവർത്തനങ്ങൾക്കാണോ സർക്കാർ മുൻതൂക്കം കൊടുക്കുന്നത് എന്ന ചോദ്യവുമുയരുന്നുണ്ട്.
മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ ദുരിതാശ്വാസനിധിയിലും സംസ്ഥാന ദുരന്തനിവാരണ ഫണ്ടിലും ലഭ്യമായ തുക ഉപയോഗപ്പെടുത്തി അടിയന്തരമായ സഹായങ്ങൾ നൽകാൻ സർക്കാർ തയ്യാറാകുന്നില്ല എന്ന ആരോപണമുണ്ട്. മുഖ്യമന്ത്രിയുടെ ദുരിതാശ്വാസ നിധിയിലേക്ക് വയനാട് ദുരന്തത്തിന്റെ പശ്ചാത്തലത്തിൽ കോടികളുടെ സംഭാവന എത്തിയിട്ടുണ്ട്. അത് അർഹരായവരിലേക്ക് സമയത്ത് എത്തുമോ എന്നത് സംസ്ഥാന സർക്കാർ ഉത്തരം പറയേണ്ട ചോദ്യമാണ്. മുന്‍കാല അനുഭവങ്ങളുടെ വെളിച്ചത്തിൽ, ദുരന്തത്തിന്റെ ആദ്യനാളുകളിലെ മാധ്യമശ്രദ്ധ പിന്മാറുമ്പോൾ സർക്കാർ സംവിധാനങ്ങളും പടിയിറങ്ങുന്ന സ്ഥിതിയുണ്ട്. വയനാട്ടിലെ ദുരിതബാധിതർക്ക് സമരമുഖത്തേക്കിറങ്ങേണ്ടി വരുന്നതും സർക്കാർ സംവിധാനങ്ങളുടെ കൈത്താങ്ങ് ഒപ്പമില്ലാതാകുന്നതു കൊണ്ടല്ലേ? കേന്ദ്രവും സംസ്ഥാനവും പരസ്പരം പഴിചാരാതെ, ദുരന്തത്തെ അതിജീവിച്ച ജനതയെ കൈകോ‍‍ർത്ത് ചേർത്തുപിടിക്കുകയാണ് വേണ്ടത്.
ദുരന്തത്തിൽ ജീവൻ നഷ്ടപ്പെട്ടവർ അവശേഷിപ്പിച്ച കുടുംബാംഗങ്ങളുണ്ട്; ദുരന്തത്തെ അതിജീവിച്ചെങ്കിലും അതിന് ദൃക്‌സാക്ഷിയായതിന്റെയും, പരിക്കേറ്റതിന്റെയും, ഉറ്റവരെ നഷ്ടമായതിന്റെയുമൊക്കെ മുറിവുകൾ ശരീരത്തിലും മനസ്സിലും പേറുന്നവരുണ്ട്; പോകാനിടമില്ലാത്തവരുണ്ട്; കൃഷിയും കടകളും മറ്റ് ഉപജീവനമാ‍ർഗ്ഗങ്ങളും നഷ്ടമായവരുണ്ട്-അവരുടെയൊക്കെ ജീവിതങ്ങളെ സ്വാഭാവികതാളത്തിലേക്ക് കൊണ്ടുവരാൻ ഏറെ പരിശ്രമവും വൈദ്യ-മനഃശാസ്ത്ര സഹായവുമടക്കം ആവശ്യമാണ്. അവരെ പലയിടങ്ങളിലാക്കി അകറ്റാതെ ഒരുമിച്ചു കഴിയാനുള്ള അവസരമൊരുക്കേണ്ടതും ആവശ്യമാണ്. ആ ഉദ്ദേശ്യത്തോടു കൂടിയ ടൗണ്‍ഷിപ്പ് സ്ഥാപിച്ചുള്ള പുനരധിവാസം സർക്കാർ ലക്ഷ്യംവയ്ക്കുന്നു എന്നത് നല്ല കാര്യം തന്നെ. പക്ഷേ, അതോടൊപ്പം തന്നെ അത് സ്ഥാപിക്കുന്നതുവരെ അവർക്ക് എല്ലാത്തരത്തിലുമുള്ള പിന്തുണ നൽകി സംരക്ഷിക്കുന്നതും, എല്ലാം നഷ്ടപ്പെട്ടവരുടെ വായ്പകളടക്കം എഴുതിത്തള്ളാനുള്ള പരിശ്രമം നടത്തുന്നതും അടിയന്തരാവശ്യകതയാണ്. ഇതിൽ നിന്നും ഭരണസംവിധാനങ്ങൾ മുഖംതിരിക്കുകയാണെങ്കിൽ സമരമാ‍ർഗ്ഗത്തിൽ അടിയുറച്ചു നിന്ന് ആ അവകാശങ്ങൾ നേടിയെടുക്കുക തന്നെ വേണം. ആ ന്യായമായ സമരത്തിനൊപ്പം ജനാധിപത്യവിശ്വാസികളായ മനുഷ്യസ്നേഹികളൊക്കെ അണിചേരുകയും വേണം.